door Affshin Ellian:
Italiaanse toestanden bij ons Openbaar Ministerie
maandag 4 juli 2011 10:05
Het onbestraft laten van zedendelinquenten is een buitengewoon ernstige zaak
Ik heb vertrouwen in het Openbaar Ministerie (OM). Wij kennen geen Italiaanse toestanden. Onze openbare aanklagers zijn integer en onafhankelijk.
Toch heeft mijn vertrouwen een klein deukje opgelopen. In opdracht van het College van procureurs-generaal heeft het OM een onderzoek gedaan naar de strafrechtelijke gevolgen van het seksueel misbruik in de Katholieke kerk.
Velen hebben zich afgevraagd waarom de geestelijken die seksueel misbruik hebben gemaakt van minderjarigen niet zijn opgepakt en berecht.
Steeds werd er beweerd dat er geen aangiftes waren. Zedendelicten zijn voornamelijk klachtdelicten. Zonder klacht kan er geen vervolging worden ingesteld. Dat was het standaard verhaal over de strafrechtelijke reactie op het plegen van zedendelicten in de kerk.
Kastje
Dato Steenhuis, een oud-procureur-generaal, heeft zijn bevindingen in een rapport aangeboden aan het OM. Het rapport zal ook aan de Tweede Kamer worden aangeboden.
Steenhuis schrijft dat Rolph Gonsalves bij zijn aantreden als procureur-generaal van Den Bosch een kastje had gevonden. Een kastje?
Ja, een kastje! Daarin zaten zes à zeven zedenzaken uit de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw. Deze dossiers werden door de voorgangers van Gonsalves opzettelijk niet behandeld en in een apart kastje bewaard. Curieus hé!
Vernietigen
Waarom werd een aantal kerkelijke zedenzaken bewaard in een kastje? Als je de verdachten niet wilt vervolgen, kun je de dossiers vernietigen.
Angst is de reden dat deze zaken in een apart kastje werden bewaard. Niet onbegrijpelijk, omdat deze actie van het OM illegaal was en in strijd met de goede zeden. Bovendien konden ze langzamerhand verjaren. Het verjaringskastje van het OM begint te stinken.
Nu schrijft Steenhuis dat de kerkelijke zedendossiers zijn verjaard en zijn vernietigd op grond van de Wet op politiegegevens: 'Ik sluit niet uit dat de zaken in het kastje waren gelegd om ze te laten verjaren.'
Slimme man
Knap hè, de oud-procureur-generaal is echt een slimme man. Hij sluit immers niet uit dat ze de dossiers in het kastje hadden gelegd om ze te laten verjaren. Meneer Steenhuis voor welke andere reden lagen de dossiers daar? Het was een illegaal verjaringskastje.
Steenhuis citeert in zijn rapport uit de aantekeningen van Gonsalves over het verjaringskastje. Gonsalves schreef in 1986:
'Ik bezocht de bisschoppen op eigen initiatief. Van mijn voorganger begreep ik dat zich wel eens delicate zaken voordeden, waarin leden van de katholieke geestelijkheid waren betrokken. Men stond een discrete behandeling voor. Tegen de bisschoppen zei ik: Ik wil ook op dat punt duidelijk zijn. Als u hoort dat een van uw priesters zich aan strafbare feiten heeft schuldig gemaakt – waarbij het kon gaan om zedendelicten – dan raad ik u aan om daar meteen met mij contact over op te nemen. Ik ben dan bereid met u te overleggen hoe we de publicitaire schade kunnen beperken. Maar één ding zeg ik u wel: de zaken worden hoe dan ook aangepakt.'
Respect
Dit is Nederland, niet honderden jaren geleden, en ook niet het negentiende eeuwse Nederland. Het is geschreven in 1986.
Verbazingwekkend! Een bisschop!, met alle respect voor zijn ambt, is vanuit het perspectief van onze rechtsorde geen bijzondere figuur. In de Middeleeuwen was een bisschop een belangrijke statelijke figuur, met een zekere mate van immuniteit, maar in de twintigste eeuw is hij niet meer dan een gewone burger.
In het rapport wordt melding gemaakt van een incident in 1981. Hoofdofficier E. Bauwens beval zijn ondergeschikte officier van justitie J. Huurman om niet verder onderzoek te doen in een zedenzaak tegen een priester: 'Geef maar hier, deze doet de kerk zelf af.' Bauwens leeft nog en hij is vicepresident van het gerechtshof in Den Bosch.
Seksualiteit
Steenhuis probeerde in het tv-programma Nieuwsuur de handelwijze van het OM te verdedigen. De oorzaak van deze illegale toestand is volgens Steenhuis gelegen in onze opvattingen over seksualiteit in de jaren zestig van de vorige eeuw. Toen was alles wat losser dan nu, volgens Steenhuis.
Wat een ongelooflijke onzin. Heeft het OM vanaf de jaren zestig tot en met de jaren negentig van de vorige eeuw niemand vervolgd wegens het begaan van zedendelicten met minderjarigen? Dat hebben ze wel gedaan. Maar ze maakten een uitzondering voor de geestelijken. Een illegale uitzondering.
Bovendien gold ook in de jaren zestig van de vorige eeuw dat seksueel misbruik van minderjarigen verwerpelijk en strafbaar was. De seksuele emancipatie had betrekking op de religie en de kerk en niet op het Wetboek van Strafrecht. Maar kennelijk viel één categorie burgers onder de regels van het verjaringskastje.
Aanleiding
De vreemde manier van optreden van Steenhuis geeft aanleiding om de zaak nog een keer te laten onderzoeken. De Kamer moet aan een aantal onafhankelijke strafrechtsgeleerden vragen om de zaak te onderzoeken.
Daarnaast moet de Kamer onderzoeken of in deze zaak de opeenvolgende ministers van Justitie mondeling dan wel schriftelijke richtlijnen hebben gegeven aan het OM. Ook moet duidelijk worden of zij op de hoogte waren van het verjaringskastje. Dit moet tot de bodem worden uitgezocht.
Het onbestraft laten van zedendelinquenten is een buitengewoon ernstige zaak. Ook wil ik weten waarom en op grond waarvan het OM bijzondere contacten had met de katholieke kerk. Hadden ze ook met andere kerken bijzondere contacten? De katholieke kerk, een neerbuigend OM, een verjaringskastje! Dit zijn wel Italiaanse toestanden.
Afshin Ellian
Index